559) قدرت سیاق
در این پست می‌خواهم به نکته جالب و درس‌آموزی اشاره کنم. به آیات ذیل توجه کنید:
إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ ما فِي بَطْنِي مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (35) فَلَمَّا وَضَعَتْها قالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُها أُنْثى وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما وَضَعَتْ وَ لَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثى وَ إِنِّي سَمَّيْتُها مَرْيَمَ وَ إِنِّي أُعِيذُها بِكَ وَ ذُرِّيَّتَها مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ (36)
ترجمه: [ياد كنيد] هنگامى كه همسر عمران گفت: پروردگارا! براى تو نذر كردم كه آنچه را در شكم خود دارم [براى خدمت خانه تو از ولايت و سرپرستى من] آزاد باشد، بنابراين از من بپذير؛ يقيناً تو شنوا و دانايى. (35)
زمانى كه او را زاييد، گفت: پروردگارا! من او را دختر زاييدم! و خدا به آنچه او زاييد داناتر بود؛ و آن پسر [كه زاييدن او را آرزو داشت، در كرامت، عظمت، ارزش و شخصيت] مانند اين دختر نيست؛ [پس در مقام نام گذاريش گفت:] البته من نامش را «مريم» نهادم، و او و فرزندانش را از خطرات مهلك و وسوسه هاى بنيان برانداز شيطان رانده شده به پناه تو مى آورم. (36)
در این آیات فراز «لَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثى» اگر جدای از سیاق و متن در نظر گرفته شود؛ به این معنی است که پسر مانند دختر نیست، لیکن اگر در سیاق دیده شود به این معنی است که آن پسری که مادر مریم نذر خدمت کرده بود، مانند این دختر که زاییده نیست و برکات این دختر از آن پسری که فکر می‌کرد خواهد زایید، بیشتر است.
از این مثال می‌توان دریافت که خروج از سیاق نیازمند یک قرینه قوی است؛ قرینه‌ای که بتواند در معارضه با سیاق بر آن تفوّق یابد و چیره شود.
بسم الله الرحمن الرحیم
