592) خلاصه نقدهای روش تفسیر به ترتیب نزول /38

تا کنون مقالات و پست‌های متعددی در نقد روش تفسیر به ترتیب نزول (تفسیر تنزیلی) ارائه کرده‌ایم. همچنین در چند پست و یک مقاله (پست 537) خلاصه نقدها نیز ارائه شد، لیکن در این پست شالوده‌ها نقدها را در دو بند ارائه می‌کنم که اصل بحث ذیل این دو محور است و سایر اشکالات فرع این دو به شمار می‌رود:

1. خلط بزرگ بین قرینه بودن زمان نزول و مبنا بودن آن.

2. دسترسی مطمئن به زمان نزول آیات.

توضیح 1:

بررسی تفاسیر و مباحث حول تفسیر به ترتیب نزول ما را به دو واقعیت تلخ مواجه می‌کند: عدم توجه کافی به «قرینه زمان نزول» در بسیاری از تفاسیر و «خلط قرینه و مبنا» در شماری دیگر. در پست 538 و مقاله علمی- پژوهشی «قرینه زمان نزول و خطای راهبردی در فهم مفسر» در باره این بند توضیحات لازم بیان شده است

توضیح 2:

برخی دسترسی به زمان نزول سوره‌ها را کافی دانسته‌اند و ضرورت آگاهی از زمان نزول آیات را انکار کرده‌اند. در پست 531 به این شبهه پرداخته شده است. (نیز به پست 570 مراجعه شود.)

نگارنده در چند پست به این بحث پرداخت که راه مطمئن و حتی ضعیفی (ولی حجت) به زمان نزول آیات و حتی سور قرآن نداریم (پست 537؛ مقاله «نقد نظریه تفسیر بر پایه ترتیب نزول») و مطابق اصول و قواعد پذیرفته شده تفسیر، زمانی می‌توانیم زمان نزول را قرینه بگیریم که نسبت به آن اطمینان (حجت) داشته باشیم؛ بنابراین، مفسران وظیفه دارند برای این‌که تفسیری کامل و دقیق داشته باشند، به قرینه زمان نزول توجه کنند؛ یعنی اولا: بکوشند از راه‌های صحیح که در یک پست به آن‌ها اشاره شده است، به زمان نزول دست یابند (که روایات ترتیب نزول به هیچ وجه مصداق راه اطمینان آور و حجت نیست) و ثانیاً: آن را در جایگاه قرینه ببینند نه مبنا.

591) علائم ظهور که اخیراً تحقق یافت

غیبت نعمانی ، روایت 320 ابوبصیر از امام باقر ع:

... لَا یَقُومُ الْقَائِمُ ع إِلَّا عَلَى خَوْفٍ شَدِیدٍ [از جهت: نا امنی اقتصادی/ اخلاقی/ سیاسی/ و ...] وَ زَلَازِلَ [جمع زلزله. در بعضی روایات آمده در شام اتفاق می‌افتد و کشته زیادی می‌دهد (مانند زلزله اخیر)] وَ فِتْنَةٍ [مانند گروه‌های انحرافی] وَ بَلَاءٍ [گرانی، فقر، خشکسالی و ...] یُصِیبُ النَّاسَ وَ طَاعُونٍ قَبْلَ ذَلِکَ [دقت شود: طاعون که ظاهراً‌ مراد بیماری میکروبی و یا ویروسی (مانند کرونا) است، قبل از زلازل می‌آید.] وَ سَیْفٍ قَاطِعٍ بَیْنَ الْعَرَبِ [داعش/ جنگ سعودی و یمن / و ...] وَ اخْتِلَافٍ شَدِیدٍ بَیْنَ النَّاسِ وَ تَشَتُّتٍ فِی دِینِهِمْ وَ تَغَیُّرٍ مِنْ حَالِهِمْ حَتَّى یَتَمَنَّى الْمُتَمَنِّی الْمَوْتَ صَبَاحاً وَ مَسَاءً مِنْ عِظَمِ مَا یَرَى مِنْ کَلَب النَّاسِ [ درندگی] وَ أَکْلِ بَعْضِهِمْ بَعْضاً [چپاول یکدیگر] وَ خُرُوجُهُ [خروج امام ع] إِذَا خَرَجَ عِنْدَ الْإِیَاسِ وَ الْقُنُوطِ [ناامیدی مردم] فَیَا طُوبَى لِمَنْ أَدْرَکَهُ وَ کَانَ مِنْ أَنْصَارِهِ وَ الْوَیْلُ کُلُّ الْوَیْلِ لِمَنْ خَالَفَهُ وَ خَالَفَ أَمْرَهُ وَ کَانَ مِنْ أَعْدَائِهِ ثُمَّ قَالَ یَقُومُ بِأَمْرٍ جَدِیدٍ وَ سُنَّةٍ جَدِیدَةٍ وَ قَضَاءٍ جَدِیدٍ عَلَى الْعَرَبِ شَدِیدٌ لَیْسَ شَأْنُهُ إِلَّا الْقَتْلَ وَ لَا یَسْتَتِیبُ أَحَداً [شاید مراد فرصت ندادن باشد و یا آن قدر حق روشن می‌شود که دیگر عذری پذیرفته نمی‌شود] وَ لَا تَأْخُذُهُ فِی اللَّهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ.

590) کتاب جدید: درسنامه اعجاز قرآن

بسمه‌ تعالی

کتاب "درسنامه اعجاز قرآن" که خلاصه چهار کتاب است، در کانال ایتا بارگذاری شد. کتاب‌های یاد شده عبارتند از: اعجاز و تحدی، اعجاز بیانی و تأثیری (دو جلد)، اعجاز علمی و تشریعی.