به لطف الهی تا کنون توفیق یار شد و مقالات متعددی در نقد روش تفسیر به ترتیب نزول و بر مبنای نزول نگاشته شد. سند روایات ترتیب نزول و محتوای آن‌ها، نیز مبانی، مشروعیت، کارکرد، و برخی اشکالات دیگر روش تفسیر به ترتیب نزول، ابعاد مختلف این نقدها را تشکیل می‌دهند. ان شاء الله در یک پست مستقل خلاصه مقالات را در قالب فهرست‌واره‌ای ارائه خواهم کرد. اما غرض از این پست.. 

یکی از ویژگی‌های مصحف امام علی ع تذکر زمان و شرایط و فضای حاکم بر نزول آیات و سور است؛ یعنی در آن مصحف زمان نزول آیات و سور دقیقاً ثبت شده است (البته چنان‌که در مقاله «قرینه زمان نزول و خطای راهبردی در فهم مفسر» تذکر دادیم این امر مستلزم تغییر چینش آیات و سور نیست.) در منابع حدیثی و تاریخی آمده که وقتی حضرت مصحفش را عرضه کرد، آن‌ها با بررسی اجمالی گفتند این همان است که نزد ماست و ما به آن نیاز نداریم. طبیعی است نگاه ساده آن‌ها به ثبت آیات و سور و حفظ ترتیبی است که در زمان پیامبر ص رواج داشت، بوده است‌، لیکن آن‌ها به این نکته نیز توجه داشتند که مصحف حضرت نکاتی توضیحی و تفسیری دارد و دست آن‌ها از این جهت خالی است. یکی از این موارد تذکر زمان نزول بود که به طور طبیعی زیاد هم مورد سؤال بوده است؛ از این رو آن‌ها و کسانی که به نوعی با تفسیر قرآن درگیر بودند تلاش کردند این نقیصه را به نوعی جبران کنند هرچند به صورت تخمینی و غیر مطمئن؛ از این رو فهرست‌هایی صادر شد. این فرایندی است که در خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن است به ذهن برسد. در حقیقت، ارائه فهرستی در خصوص زمان نزول هرچند بسیار ناقص و در حد نزول سوره‌ها آن‌هم بدون بیان مبنای استخراج فهرست، تا حد زیادی می‌توانست دست خالی رویگردانان از مصحف حضرت علی (ع) را از دیدگاه مردم پنهان کند یا در حالت خوش‌بینانه می‌توانست تا حدودی - هرچند اندک - پاسخ‌گوی برخی پرسش‌های مردم در خصوص زمان نزول باشد و خلاصه مراد از این پست این است که انگیزه زیادی هم در هیئت حاکم رویگردان از مصحف حضرت علی (ع) و هم در مفسران صحابی و تابعی و دیگر مفسران وجود داشته که بتوانند به فهرستی در خصوص ترتیب نزول دست یابند لیکن بی‌تردید دانش آن تنها نزد امیر المؤمنین علی (ع ) است و رویگردانی از مصحف ایشان به معنای محرومیت از اضافات تفسیری و روشنگرانه این مصحف در خصوص تاریخ نزول آیات و سور و دیگر مسائل است تا زمانی که توسط امام عصر (عج) بار دیگر ارائه شود و ملاک تفسیر و فهم آیات قرار گیرد. 

پست‌های مربوط: 

http://javahery.blogfa.com/category/12/%d8%aa%d8%a3%d9%85%d9%84%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b1%d9%88%d8%b4-%d8%aa%d9%81%d8%b3%db%8c%d8%b1-%d8%a8%d9%87-%d8%aa%d8%b1%d8%aa%db%8c%d8%a8-%d9%86%d8%b2%d9%88%d9%84-(%d8%aa%d9%81%d8%b3%db%8c%d8%b1-%d8%aa%d9%86%d8%b2%db%8c%d9%84%db%8c-)