برهان قاطع فاطمی
1) بخاری از پیامبر اکرم- صلی الله علیه و آله- نقل کرده است که فرمود:
« فاطمة بضعة منی، فمن أغضبها أغضبنی» ترجمه: فاطمه پاره تن من است، پس هر کس او را آزار دهد، مرا آزار داده است.
متقی هندی نیز آورده است:
«إن الله یغضب لغضب فاطمة و یرضی لرضاها» (کنز العمال، ح34222 و 34223)
حاکم در المستدرک علی الصحیحین این حدیث صحیح (حاکم به صحیح بودن تصریح دارد و اساسا کل مستدرک از دیدگاه او همین طور است) را آورده است: «هر کس فاطمه را آزار دهد، خدا را آزار داده است» (المستدرک، ج 3، ص 154، دار المعرفة)
نتیجه: اگر این احادیث را کنار هم بگذاریم به دست می آید: هر کس فاطمه را آزار دهد، خدا و پیامبر او را آزار داده و غضب خدا و پیامبرش را به دست آورده است.
حال در صحیح بخاری می خوانیم:
«فاطمه بر ابوبکر خشم گرفت و با او سخن نگفت تا رحلت کرد.» (صحیح بخاری، ح 1265)
این احادیث را چگونه باید جمع بندی کنیم؟
اگر گفته شود: فاطمه بی خود غضبناک شده، گوییم: پس به تصریح پیامبر، خدا و رسولش نیز بی خود غضبناک می شوند، راه دیگر این است که سخن صریح پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله- را تحریف معنوی کنیم!
2) ابن حجر در شرح صحیح بخاری نقل کرده است:
«فاطمه بر ابوبکر خشم گرفت و از او دوری جست تا آن که پس از شش روز از دنیا رفت. همسرش علی بر او نماز گزارد و ابوبکر را ز این ماجرا آگاه نکرد» (فتح الباری، کتاب المغازی، باب خیبر، ج 7، ص 493، ح 4240؛ الفرائض، ج 12، ص 5، ح 6726)
سؤال: دخت گرامی پیامبر اکرم- صلی الله علیه و آله- به حکم روایت بخاری و دیگران که در شمار قبل (دوم) گذشت، بهترین زنان جهان بود [بخاری نقل می کند که پیامبر- صلی الله علیه و آله- فرمود: «فاطمة سیدة نساء اهل الجنة» (صحیح بخاری، ج4، ص 25، باب مناقب قرابة رسول الله (ص)) نیز فرمود: «یا فاطمة! إن الله یغضب لغضبک و یرضی لرضاک» (صحیح بخاری، ج4، ص 210؛ مستدرک حاکم، ج3، ص 154) و احادیث مشابه که بسیار است.] و طبعاً چنین زنی معصوم یا تالی تلو معصوم است، حال چنین زنی چرا با ابوبکر بیعت نکرد؟ اگر واقعا خلافت ابوبکر مشروع بود، چرا دخت گرامی پیامبر اعظم- صلی الله علیه و آله- نسبت به وی خشمگین بود؟
پیامبر- صلی الله علیه و آله- فرمود:
«من مات و لم یکن فی عنقه بیعة امام فقد مات میتة جاهلیتة» (صحیح مسلم، ج 6، ص 22؛ سنن بیهقی، ج8، ص 156؛ و ...)
اکنون دو نکته قابل توجه است، باید ببینیم کدام درست است:
- فاطمه زهرا –سلام الله علیها- با ابوبکر بیعت نکرد و بیعت امامی را بر گردن نداشت، در این صورت- العیاذ بالله- مرگ جاهلی داشته است!!
- کسی که خود را امام زمان معرفی می کرد، امام واقعی نبود بلکه در جایگاه امام واقعی نشسته بود و فاطمه زهرا- سلام الله علیها- بیعت امام دیگری (علی (ع)) را بر گردن داشت.
کدام یک را بپذیریم؟
روشن است که پاسخ دوم صحیح و مؤید به آیات و روایات متواتر است.
شبهات
برخی برای خلاصی از این برهان کوشیده‌اند شبهاتی را مطرح کنند. در ذیل به این شبهات پاسخ داده می‌شود:
شبهه1: رضایت بعد از خشم
بر اساس نقل شعبی، پس از ناراحتی فاطمه س از ابوبکر و عمر و عیادت آن‌ها از او، حضرت فاطمه س از ابوبکر و عمر راضی شد. متن روایت: عن الشعبي قال لما مرضت فاطمة أتاها أبو بكر الصديق فأستئذن عليها فقال علي يا فاطمة هذا أبو بكر يستئذن عليك فقالت أتحب أن أأذن؟ قال نعم فأذنت له فدخل عليها يترضاها وقال والله ما تركت الدار والمال والأهل والعشيرة إلا لإبتغاء مرضاة الله ومرضاة رسوله ومرضاتكم أهل البيت ثم ترضاها حتي رضيت.
پاسخ: این نقل پذیرفته نیست؛ زیرا:
اولاً: شعبی از تابعین است و خود شاهد ماجرا نبوده و سند روایت مرسل است و بر اساس روش اهل تسنن در ارزیابی روایات، چنین روایتی – اگر بر فرض مشکل دیگری نداشته باشد – توان مقابله با روایت صحیح السند موجود در صحیح بخاری را ندارد و پذیرفته نمی‌شود.
ثانیاً: شعبی ناصبی و دشمن امیرمؤمنان ع است و روایت فرد ناصبی که دشمن اهل بیت ع است، پذیرفته نیست؛ به ویژه که محتوای این روایت به نفع او است.
دلیل ناصبی بودن او:
بلاذري و ابوحامد غزالي به نقل از خود شعبي مي نويسند: «عن مجالد عن الشعبي قال: قدمنا علي الحجاج البصرة، وقدم عليه قراء من المدينة من أبناء المهاجرين والأنصار، فيهم أبو سلمة بن عبد الرحمن بن عوف رضي الله عنه... وجعل الحجاج يذاكرهم ويسألهم إذ ذكر علي بن أبي طالب فنال منه ونلنا مقاربة له وفرقاً منه ومن شره...؛ در شهر بصره همراه عده اي بر حجاج وارد شديم گروهي از قاريان مدينه از فرزندان مهاجر و انصار كه ابوسلمه بن عبد الرحمن بن عوف نيز در جمع آنان بود، حضور داشتند. حجاج با آنان مشغول گفتگو بود يادي از علي بن ابوطالب كرد و از او بدگويي نمود و ما نيز به خاطر رضايت حجاج و در امان ماندن از شرّ او از علي بدگويي كرديم ...».
(البلاذري (متوفاي279هـ) أنساب الأشراف، ج 4، ص 315؛ الغزالي (متوفاي505هـ)، إحياء علوم الدين، ج 2، ص 346، ناشر: دار االمعرفة - بيروت.)
ثالثاً: قرائن زیر موافق نقل صحیح بخاری و مخالف نقل مرسل شعبی ناصبی است.
1. دفن شبانه
اگر فاطمه از ابوبکر و عمر راضی شد، چرا وصیت کرد قبر او مخفی باشد و همسرش علی بن ابی‌طالب ع نیز به وصیتش عمل کرد؟ ابن قتيبه دينوري در تأويل مختلف الحديث مي نويسد:
«وقد طالبت فاطمة رضي الله عنها أبا بكر رضي الله عنه بميراث أبيها رسول الله صلي الله عليه وسلم فلما لم يعطها إياه حلفت لا تكلمه أبدا وأوصت أن تدفن ليلا لئلا يحضرها فدفنت ليلا؛ فاطمه از ابوبكر ميراث پدرش رسول خدا را درخواست نمود و چون ابوبكر سرپيچي كرد سوگند ياد كرد كه ديگر با وي سخن نگويد و وصيت كرد شبانه او را دفن كنند تا ابوبكر در تشييعش شركت نكند».
(دينوري (متوفاي276هـ)، تأويل مختلف الحديث، ج 1، ص 300، تحقيق: محمد زهري النجار، ناشر: دار الجيل، بيروت، 1393، 1972).
و عبد الرزاق صنعاني مي نويسد:
«عن بن جريج وعمرو بن دينار أن حسن بن محمد أخبره أن فاطمة بنت النبي صلي الله عليه وسلم دفنت بالليل قال فر بها علي من أبي بكر أن يصلي عليها كان بينهما شيء؛ از حسن بن محمد نقل است كه گفت: فاطمه دختر پيامبر شب دفن شد. گفت علی با این کار از ابوبکر فرار کرد تا بر پيكرش نماز نخواند؛ زيرا كدورتي بين آن دو وجود داشت».
و در ادامه نيز مي گويد:
«عن بن عيينة عن عمرو بن دينار عن حسن بن محمد مثله الا أنه قال اوصته بذلك؛ از حسن بن محمد نيز همانند روايت پيشين نقل شده است؛ الا اين كه در اين روايت گفته شده: فاطمه بر دفن شبانه وصيت كرد».
(الصنعاني (متوفاي211هـ)، المصنف، ج 3، ص 521، ح 6554 و ح 6555، تحقيق حبيب الرحمن الأعظمي، ناشر: المكتب الإسلامي - بيروت، الطبعة: الثانية، 1403هـ)
شبهه
شخصی به نام محمدباقر سجودی به این که چرا ابوبکر در تشییع جنازه حضرت فاطمه س شرکت نکرد، گفته است چون عرب رسم نداشت در تشییع جنازه زنان جز فامیل شرکت کنند و از این رو ابوبکر شرکت نکرد!! «زن عمر و ابوبکر هم که مردند در جایی نخواندم همه مردم جمع شده باشند؛ کسی جار نزده که جمع شوید ملکه اسلام مرده».
پاسخ: حق این بود که به این شبهه اشاره نکنم؛ بیچاره عوامی که مشکلات عقیدتی‌شان را از راه مشاوره با چنین افرادی حل و فصل می‌کنند! ولی چون مقیدم هرچه در نقد برهان فاطمی گفته شده، بیاورم هرچند خیلی سست باشد، آن را آوردم. اگر این مطلب را به خود امام بخاری عرضه می‌کردند احتمالاً از عصبانیت داد می‌کشید که ای نادان: اولاً: مگر ابوبکر – پدر زن پیغمبر - غریبه این خانواده بود؟! غریبه‌تر از سلمان و ابوذر و مقداد و عمار و حذیفه و زبیر و ...؟! ثانیاً: آخر این همه ایستادگی و خیال‌بافی در برابر نصوص چه محلی از اعراب دارد؟! ثالثاً: زن ابوبکر و عمر جایگاه فاطمه دختر پیامبر ص را داشتند؟ آن‌ها هم سیدة نساء اهل الجنة بودند که چنین سخنی بر زبان راندی؟ رابعاً: مگر همه چیز را در تاریخ می‌نویسند؟ تو جایی نخواندی هم دلیل بر نبودن است؟ آخر بی‌سوادی و بلاهت تا کجا؟!!!! خامساً: چرا عایشه شرکت نکرد؟ او که زن بود و زن پدر فاطمه س ؟!!! (گزارش‌های متعددی وجود دارد که عایشه خواست بیاید ولی اسما بنا به وصیت حضرت زهرا س به او اجازه ورود نداد. (ابن‌عبدالبر،الاستیعاب، ج4، ص 1897ـ1898؛ ابن اثیر جزری، ج5، ص524؛ ذهبی، تاریخ اسلام، ج3، ص48؛ و((
2. وصیت بر منع از نماز خواندن ابوبکر و عمر بر پیکر مطهر
همچنین وصیت کرد که علی ع اجازه ندهد ابوبکر و عمر بر او نماز بگذارند؛ از این رو شبانه بر او نماز خواند و آن‌ها را خبر نکرد و این را بخاری در صحیحش آورده است:
«وَعَاشَتْ بَعْدَ النبي صلي الله عليه وسلم سِتَّةَ أَشْهُرٍ فلما تُوُفِّيَتْ دَفَنَهَا زَوْجُهَا عَلِيٌّ لَيْلًا ولم يُؤْذِنْ بها أَبَا بَكْرٍ وَصَلَّي عليها؛ فاطمه پس از رسول خدا شش ماه زنده بود و چون از دنيا رفت همسرش علي شبانه او را دفن كرد و به ابوبكر خبر نداد و خودش بر بدن فاطمه نماز خواند».
)صحيح البخاري، ج 4، ص 1549، ح3998(
ابن حجر نیز در شرح صحیح بخاری آورده است: «فاطمه بر ابوبکر خشم گرفت و از او دوری جست تا آن که پس از شش روز از دنیا رفت. همسرش علی بر او نماز گزارد و ابوبکر را ز این ماجرا آگاه نکرد»
(فتح الباری، کتاب المغازی، باب خیبر، ج 7، ص 493، ح 4240؛ الفرائض، ج 12، ص 5، ح 6726)
**************************************
شبهه 2: عدم جواز قهر بیش از سه روز
قهر مسلمان از مسلمان دیگر بیش از سه روز جایز نیست و فاطمه س کسی نبود که این را نداند از این رو حتماً با ابوبکر آشتی کرده است.
پاسخ:
الف) اولاً: رفتار حضرت فاطمه زهرا س ملاک است؛ زیرا به حکم آیه تطهیر او پاک است و برترین زن بهشتی است که روایت آن در صحیح بخاری و بسیاری از منابع شیعه و سنی آمده و مطلب متواتر است؛ از این رو یا این حکم (قهر سه روز) قیود و شروطی دارد و یا از اساس درست نیست.
ثانیاً: این فرضیه یا بهتر بگوییم توقع گوینده مخالف مهم‌ترین نصوص است که در ذیل می‌آید و اگر قرار باشد با نصوص این گونه عمل شود، از دین و مذهب فقط نامش باقی می‌ماند البته اگر بماند!
ثالثاً: داده‌های تاریخی را با تخیّلات و یک حکم اختلافی فقهی – اخلاقی نقد نمی‌کنند و این مقدار خطای فاحش روشی نشان می‌دهد گوینده در مراحل ابتدایی کسب دانش است! و نیز نشان می‌دهد مخالف چقدر از پاسخ منطقی و منطبق بر روش علمی درمانده شده است!
رابعاً: راوی و بخاری که روایت او را صحیح دانسته و روایت کرده (فلم تَزَلْ مُهَاجِرَتَهُ حتي تُوُفِّيَتْ) به اندازه این آقا از احکام فقهی آگاهی نداشته‌اند که چنین روایتی نقل کرده‌اند؟
ب) تداوم قهر بلکه خشم
بار دیگر روایات صحیح بخاری را مرور می‌کنیم که بر تداوم خشم فاطمه س دلالت روشن دارد. در كتاب أبواب الخمس، مي نويسد:
«فَغَضِبَتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ رسول اللَّهِ- صلي الله عليه وسلم- فَهَجَرَتْ أَبَا بَكْرٍ فلم تَزَلْ مُهَاجِرَتَهُ حتي تُوُفِّيَتْ؛ فاطمه دختر رسول خدا از ابوبكر ناراحت و از وي روي گردان شد و اين ناراحتي ادامه داشت تا از دنيا رفت».
(صحيح البخاري، ج 3، ص 1126، ح2926)
در كتاب المغازي، باب غزوة خيبر، حديث 3998 مي گويد:
«فَوَجَدَتْ فَاطِمَةُ علي أبي بَكْرٍ في ذلك فَهَجَرَتْهُ فلم تُكَلِّمْهُ حتي تُوُفِّيَتْ؛ فاطمه بر ابوبكر غضب كرد وبا وي سخن نگفت تا ازدنيا رفت».
(صحيح البخاري، ج 4، ص 1549، ح3998)
در كتاب الفرائض، بَاب قَوْلِ النبي (ص) لا نُورَثُ ما تَرَكْنَا صَدَقَةٌ حديث 6346 مي نويسد:
«فَهَجَرَتْهُ فَاطِمَةُ فلم تُكَلِّمْهُ حتي مَاتَتْ؛ پس فاطمه از ابوبكر كناره گيري كرد وبا وي سخن نگفت تا از دنيا رفت».
(صحيح البخاري، ج 6، ص 2474، ح6346(
و در روايت ابن قتيبه آمده است كه هنگامي كه آن دو براي عيادت آمدند، فاطمه زهرا سلام الله عليها اجازه ورود نداد و ناچار شدند به اميرمؤمنان علي عليه السلام متوسل شوند و آن حضرت وساطت كرد، در پاسخ اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: «البيت بيتك؛ يعني علي جان!» خانه خانه تو است، تو مختاري هر كسي را كه دوست داري اجازه ورود بدهي. امير مؤمنان عليه السلام براي اتمام حجت و اين كه آن دو بعداً بهانه نياورند كه ما مي‌خواستيم از فاطمه رضايت بگيريم، ولي علي نگذاشت، به آن دو اجازه ورود داد . هنگامي كه آن دو عذرخواهي كردند، صديقه طاهره نپذيرفت، بلكه از آن ها اين چنين اعتراف گرفت:
«نشدتكما الله ألم تسمعا رسول الله يقول «رضا فاطمة من رضاي وسخط فاطمة من سخطي فمن أحب فاطمة ابنتي فقد أحبني ومن أ رضي فاطمة فقد أرضاني ومن أسخط فاطمة فقد أسخطني؛ شمارا به خدا سوگند مي دهم آيا شما دو نفر از رسول خدا نشنيديد كه فرمود: خوشنودي فاطمه خوشنودي من، و ناراحتي او ناراحتي من است. هر كس دخترم فاطمه را دوست بدارد و احترام كند مرا دوست داشته و احترام كرده است و هر كس فاطمه را خوشنود نمايد مرا خوشنود كرده است و هر كس فاطمه را ناراحت كند مرا ناراحت كرده است؟»
هر دو نفر اعتراف كردند: آري ما از رسول خدا اين‌گونه شنيده‌ايم.
«نعم سمعناه من رسول الله صلي الله عليه وسلم»
سپس صديقه طاهره فرمود:
«فإني أشهد الله وملائكته أنكما أسخطتماني وما أرضيتماني ولئن لقيت النبي لأشكونكما إليه؛ پس من خدا و فرشتگان را شاهد مي گيرم كه شما دو نفر مرا اذيت و ناراحت كرده ايد و در ملاقات با پدرم از شما دو نفر شكايت خواهم كرد».
به اين نيز بسنده نكرده و فرمود:
«والله لأدعون الله عليك في كل صلاة أصليها؛ به خدا قسم پس از هر نماز بر شما نفرين خواهم كرد».
(الدينوري، الإمامة والسياسة، ج 1، ص 17، تحقيق: خليل المنصور، ناشر: دار الكتب العلمية - بيروت - 1418هـ - 1997م.)
*****************************
شبهه 3
ممکن است گفته شود ابوبکر بعداً پشیمان شده و توبه کرد.
پاسخ
1. توبه پس از رحلت حضرت فاطمه س – بر فرض پذیرش – شاید به کار خود او بیاید ولی راه مناسبی برای فرار مخالفان شیعه از برهان قاطع فاطمی نیست؛ زیرا اولاً: طبق روایت صحیح بخاری خشم حضرت فاطمه س ملاک است و اگر توبه – برفرض پذیرش این فرضیه – مؤثر می‌بود، می‌بایست پیامبر ص در روایت می‌فرمود: هرکس فاطمه را به خشم آورد من را به خشم آورده، مشروط به این‌که توبه نکند! ثانیاً: در برهان قاطع فاطمی به عدم بیعت فاطمه با ابوبکر استناد شده و بر فرض ابوبکر توبه هم کرده باشد، تأثیری در مطلب ندارد؛ زیرا برهان تنها مستند به رفتار حضرت فاطمه س تنظیم شده است.
2. اگر چنین بود حداقل می‌بایست عایشه دختر ابوبکر از آن اطلاع داشته باشد و خبر دهد، درحالی که برعکس است.
3. اگر چنین می‌بود فدک را به او بازمی‌گرداند.
http://javahery.blogfa.com/post/368/%d9%85%db%8c%d8%a7%d9%86%d8%a8%d9%8f%d8%b1%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d8%ad%d9%82%db%8c%d9%82%d8%aa-%d8%a8%d9%87-%d8%b6%d9%85%db%8c%d9%85%d9%87-%d9%be%db%8c%d9%88%d8%b3%d8%aa1
بسم الله الرحمن الرحیم
