698) علوم قرآن یا علوم قرآنی؟ (جایگاه «ی»)
نقل از کتاب «فلسفه علوم قرآن» اثر نگارنده:
ترجمه ترکیب اضافی «علوم القرآن» علوم قرآن است؛ مانند «باب البیت» که به «درِ خانه» ترجمه میشود. اگر یای نسبت به آن افزوده شود، ترجمه ترکیب وصفی خواهد بود: در خانهای (در برابر درباغی، در گاراژی، و ...). صاحب التمهید فی علوم القرآن به جای اصطلاح «علوم قرآن»، در برخی آثار فارسی خود از اصطلاح «علوم قرآنی» به همراه یای نسبت که ترجمه ترکیب وصفی «العلوم القرآنیة» است، استفاده کرده و این در حالی است که ایشان در آثار عربی خود و حتی در عنوان موسوعه خود به فراوانی از «علوم القرآن» بهره گرفته است. در ترجمه جلد نخست التمهید (آموزش علوم قرآن ترجمه التمهيد فى علوم القرآن) که در زمان حیات مؤلف منتشر شده نیز از یای نسبت استفاده نشده است. در اثر علوم قرآنی نیز توضیحی بر استفاده از یای نسبت ارائه نشده که روشن شود اصرار بر این ترکیب تدبیری از سوی مؤلف بوده و یا دیگران در این خصوص اعمال سلیقه کردهاند؛ البته در کتاب یاد شده سه بار از «علوم قرآن» استفاده شده که در سه مورد میتواند معنایی اعم از علومقرآنی منظور باشد.
بررسی اجمالی آثار علوم قرآنی نویسندگان دیگر نیز نشان میدهد که غالباً نویسندگان از عنوان «علوم قرآن» بهره گرفتهاند، هرچند در بسیاری موارد نیز مؤلفان بدون توجه به تفاوت آن دو، از هر دو اصطلاح در آثار خود استفاده کردهاند. از نظر مفهومی نیز وصف «القرآنیة» نمیتواند مسائل این دانش را از مسائل خارج از آن تمییز دهد؛ از این رو و نیز با توجه به این که «علوم قرآن» به غیر از این دانش برای دانش دیگری مصطلح نشده، نگارنده نیز مانند غالب نویسندگان دانش علوم قرآن، بدون توجه به تفاوت آن دو و با تکیه بر مقتضیات ادبیات و زبان فارسی و با در نظر گرفتن اصل زیباشناختی نگارش، از هر دو بهره برده است.