558) ترجمه المیزان
ترجمه المیزان چاپ جامعه مدرسین در مجموع ارزشمند و جزو ترجمههای موفق و نشاندهنده تلاش فراوان مترجم است، لیکن به موجب ترجمه و انسانی بودن کار، خالی از خطا نیست که جهت تنبه مخاطبان به نمونهای که اخیراً دیدهام، اشاره میکنم. یادآور میشوم تذکر این نمونه به معنای نادیده گرفتن زحمات طاقتفرسای مترجم مورد تأیید علامه و دشواری ترجمه کتاب سنگینی چون المیزان نیست.
علامه ذیل آیه 18 سوره دخان آورده است:
«و في قوله: «إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ» حيث وصف نفسه بالأمانة دفع لاحتمال أن يخونهم في دعوى الرسالة و إنجاء بني إسرائيل من سيطرتهم فيخرج معهم عليهم فيخرجهم من أرضهم كما حكى تعالى عن فرعون إذ قال للملإ حوله: «إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ بِسِحْرِهِ»: الشعراء: 25.» (الميزان في تفسير القرآن، ج18، ص: 139)
اما ترجمه مترجم: «و در جمله" إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ" كه موسى خود را به امانت توصيف مىكند، اين احتمال دفع شده كه: مبادا در رسالتش خيانت كند و مامور نجات بنى اسرائيل از سيطره فرعونيان و بيرون كردن آنان از سرزمين فرعونيان نباشد، و از پيش خود اين ادعاها را كند. هم چنان كه بنا به حكايت قرآن، فرعون اين احتمال را در ذهن قومش تقويت مىكرد و به بزرگان قوم خود مىگفت:" إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ بِسِحْرِهِ"؛ ... شعراء، آيه 34 و 35..»
ترجمه پیشنهادی: «در جمله " إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ " - که در آن خود را به امانت توصیف میکند- ردّ این احتمال است که در رسالت و نجات بنیاسرائیل از سلطه آنان خیانت کند [یعنی رسالت و مأموریت در نجات بنیاسرائیل را به دروغ ادعا کرده و] با آنان هماهنگ شده علیه فرعونیان شورش نماید و آنان را از سرزمینشان بیرون براند؛ چنان که فرعون [چنین برداشتی داشت] و به اطرافیانش گفت: او ساحری توانمند است که میخواهد شما را با سحرش از سرزمینتان بیرون براند [و آن را تصاحب کند].»
تذکر
1. با توجه به توانمندی مترجم و طبیعی بودن درصدی از خطا، هرچند این خطا از شأن ترجمه نمیکاهد، لیکن هشداری به همگان است که به هیچ ترجمهای اعتماد کامل نداشته باشیم، به ویژه که گویا این ترجمه کنترل و تحقیق نیز شده است.
2. به گفته مترجم محترم، وی به مرور ترجمههای جلدهای نخستین را برای علامه قرائت میکرده و تأیید وی را میگرفته است؛ از این رو اختلافهای ترجمه و اصل در جلدهای نخست (؟) - به ادعای مترجم - به نوعی تأیید مؤلف را به همراه دارد؛ از این رو در مواضع حساس شاید نتوان از ترجمه جلدهای نخست (؟) چشم پوشید.