یادداشتهای سید محمدحسن جواهری

... 

3. محور‌های اصلی تحقیق

در پژوهش حاضر، اصلی‌ترین هدف و محور، تعقیب اثبات اعجاز قرآن در فرایندی بر پایه پرسش‌های ذیل است:

1. اعجاز و معجزه چیست و چه کارکردهایی دارد؟ چگونه می‌توان معجزه را از امور خارق‌العاده باز شناخت؟ جایگاه منطقی اعجاز چیست؟ فاعل معجزه کیست؟

2. تحدی چه جایگاهی در اعجاز دارد و تحدی قرآن چگونه تفسیر و تبیین می‌شود؟ قلمرو و مراتب تحدی چیست و زمان و زبان چه نقشی در آن ایفا می‌کند؟ داوری این تحدی بر عهده کیست؟

3. شرایط تحقق معارضه چیست و معارضات موجود قدیم و جدید چگونه ارزیابی می‌شوند؟

نتیجه روشن فرایند بررسی و پاسخ به پرسش‌های فوق و نقد شبهات آنها، اثبات اعجاز قرآن کریم بدون توجه به چرایی آن است.

سیر منطقی بحث

در تبیین محورهای اصلی بحث، باید توجه داشته باشیم که ما با دو پرسش اساسی رو به رو هستیم: نخست چرایی اعجاز و به‌طور اخص اعجاز قرآن که پاسخ آن از طریق تبیین تحدی و ناتوانی مخاطبان در میدان هماوردی به دست می‌آید، و پرسش دیگر که به‌طور اختصاصی در حوزه اعجاز قرآن طرح می‌شود ـ و البته فرع پرسش اول و پس از اثبات اعجاز قرآن کریم است ـ چرایی ناتوانی مخاطبان در برابر تحدی خدای متعال در قرآن است که پاسخ آن از راه تبیین وجوه اعجاز و نظریه‌های اعجاز قرآن قابل اصطیاد بوده و در دفترهای بعد تعقیب می‌شود.

4. مزایا و نوآوری‌های تحقیق

هدف از بیان مزایا و نوآوری‌های تحقیق ستودن آن نیست که این کار نویسنده را نشاید، بلکه هدف جلب توجه خوانندگان ارجمند به مباحث نو این دفتر است؛ باشد که از تذکرات و راهنمایی‌های آنها بهره‌مند شویم.

1. بازخوانی، نقد و تکمیل آرای گذشتگان در اغلب مباحث و به‌ویژه مباحث مرتبط با تحدی و معارضات؛ مانند بازخوانی آیات تحدی، قلمرو تحدی، معیارهای تحدی، و... .

2. جامعیت نسبی شبهات، به‌ویژه شبهات مربوط به تحدی و معارضات.

3. نقد و بررسی مهم‌ترین معارضات قدیم و جدید.